Książka nie gryzie cz. 2

Największym skarbem, jaki możemy dać naszym dzieciom czy uczniom są książki, które nie tylko powiększają zasób słownictwa, uczą czytania i przyczynowo-skutkowego myślenia, ale mogą również rozwijać wyobraźnię oraz kreatywność. Chcąc przy okazji poćwiczyć jakiś inny język, dobrze byłoby mieć literaturę obcojęzyczną, ale ta bywa dosyć droga, a jak się przekonasz wcale nie jest niezbędna. Wystarczy zaopatrzyć się (lub wygrzebać z szafy) w książki dla malutkich dzieci, najlepiej pozbawione wszelakich słów, aby za ich pomocą pobudzić twórcze myślenie naszych podopiecznych. Ja do tego celu użyłam książeczek swojej niespełna 2-letniej córeczki, do których wymyśliłam poniższe zadania dla swoich uczniów w różnym wieku.

Książki obrazkowe

Na rynku istnieje całe mnóstwo książeczek obrazkowych, które są wręcz idealne do rozwijania kreatywności oraz umiejętności językowych, gdyż nie narzucają nam ani żadnej konkretnej historii, ani za bardzo słownictwa. Ja wybrałam książkę "Raz, dwa, trzy - patrzymy" Joanny Bartosik z Wydawnictwa Widnokrąg, głównie ze względu na proste, ale miłe dla oka obrazki, które mogą z powodzeniem być reprodukowane przez dzieci podobnie, jak słynne dzieła Andy'ego Warhola. Inne pomysły na jej wykorzystanie:

• powiedz w jaki sposób obrazki są ze sobą powiązane i /lub powiąż je z dowolnie wybranym słowem (czyli ćwiczenie kreatywności metodą forced connections);
• podpisz obrazki, za każdym razem dodając kolejny przymiotnik lub inne słowo, np. układając je w piramidę słów, wychodząc od najbardziej typowych do tych najbardziej szalonych;
• dopisz chmurki dialogowe do postaci na obrazkach (w młodszych grupach - do jednego czy dwóch obrazków, a w starszych np. do całej książki) i przeczytaj swoją historyjkę z podziałem na role;
• napisz historyjkę w oparciu o (w młodszych grupach) wskazane lub (w starszych grupach) wszystkie obrazki, a następnie stwórz dodatkowe obrazki i kontynuuj swoją historyjkę.

Książki kreatywne lub malowanki

Ostatnimi czasy rynek czytelniczy został (na szczęście!) zalany wieloma książkami stworzonymi typowo po to, aby ćwiczyć kreatywność zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. O takich książkach napiszę w kolejnych cyklach wpisów, a teraz skupię się na kolorowankach, które są niesłusznie niedoceniane przez nauczycieli językowców czy rodziców, a w najlepszym wypadku są traktowane jak "zapychacze" czasu. Ja miałam te szczęście natrafić na genialną "Magic Water Book", zakupioną w sklepie Flying Tiger (obowiązkowy cel zakupów wszystkich, którzy pragną rozwijać kreatywność czy uatrakcyjnić swoje zajęcia językowe) za bodajże 6 zł. W książce tej znajdują się proste obrazki, które można skserować uczniom czy dzieciom i poprosić o ich pokolorowanie, ale zdradzając przy tym, że są tam ukryte jeszcze jakieś postacie lub przedmioty, które będą próbowali odgadnąć. Następnie używając zwykłej wody "kolorujemy" ten magiczny obrazek w naszej książce i oczom naszych podopiecznych ukazują się wszystkie ukryte elementy. Oczywiście można poprosić o porównanie oryginału i stworzonych obrazków (np. In this picture there is... In my picture there is...), albo na wyższych poziomach uczniowie zamiast kolorować obrazek, mogą go opisać "przed" i "po" (np. In this picture there is / there was...). Mając do dyspozycji jedynie zwykłe kolorowanki można pokusić się o zadanie, w którym zamiast porównywać swój obrazek z tym magicznym, porównują go z obrazkiem przygotowanym przez nauczyciela lub partnera z pary. Tak czy inaczej, w ten łatwy sposób można ćwiczyć twórcze myślenie, a nie tylko umiejętności plastyczne!

Nietypowe książki

Nic tak nie rozwija dziecięcej (ale nie tylko) kreatywności jak rzeczy, które wymykają się znanym schematom, gdyż wówczas mózg jest zmuszony do wytężonej pracy, włącza się w nim krytyczne myślenie oraz dążenie do innowacyjnych pomysłów. Podobnie jest z książkami - im mniej jest sztampowa oraz im bardziej wyróżnia się w jakiś sposób z tłumu innych książek (swoją nietypową tematyką lub formą), tym lepiej dla nas jako nauczycieli czy rodziców. Moja ukochana książka tego typu to "Uratuj mnie" Patricka George'a z Wydawnictwa Bajka, która oprócz niecodziennej formy (połączenie papieru i foliowych przekładek), podejmuje też ważny temat praw zwierząt. Zamiast nudnych zadań na dopasowanie zwierząt do obrazków, moi uczniowie nazywali zwierzęta i ich mniej oczywiste habitaty, opisywali odczucia swoje oraz zwierząt znajdujących się w danym miejscu, a na koniec wykonali pewne kreatywne zadanie. Już same opisywanie obrazków z tej niezwykłej książki włączało ich emocje, a to jak wiesz pozytywnie wpływa na kreatywność, a gdy musieli "uratować" zwierzątka rysując je w nowych bezpiecznych miejscach, to ich wyobraźnia i zaangażowanie osiągnęły zupełnie nowy poziom. Każda nietypowa książka na pewno wzbudzi zainteresowanie i emocje, mocniej zaangażuje uczniów czy dzieci do twórczego myślenia, oraz zachęci do wykorzystania swoich umiejętności (w tym językowych).

Jeżeli podobały Ci się moje pomysły na wykorzystanie niepozornych książek do rozwijania kreatywności (a przy okazji języka obcego), to spójrz na swoją półkę i zastanów się, w jaki sposób możesz wykorzystać znajdujące się tam książki do tego samego celu. Czy zgadasz się ze mną, że tak naprawdę można użyć każdej książki w kreatywny sposób? Czy według Ciebie jest na to czas i miejsce w szkole albo po całym dniu w pracy odpoczywając w domu? A jeżeli wolisz poczekać na gotowe pomysły na zajęcia z wykorzystaniem kreatywnych książek, to zachęcam do lektury kolejnych wpisów.