Zadanie jak malowane cz. 1

Większość ludzi kojarzy kreatywność z artystami, zwłaszcza z malarzami, ale jak zapewne już wiesz nie ogranicza się ona do sfery sztuki, chociaż wiele jej zawdzięcza. Czy Twoi uczniowie "bazgrolą" coś sobie na marginesie albo na ostatniej stronie w zeszycie? Czy Twoje dziecko uwielbia kolorowanki? A może Ty lubisz wykorzystywać prace plastyczne w swojej pracy? W nowym cyklu wpisów przyjrzymy się właśnie temu, w jaki sposób rysunki (wykonane przez naszych podopiecznych lub tylko przez nich opisywane) są w stanie wyzwolić twórcze myślenie.

Co ja tutaj widzę?

Celem tego ćwiczenia jest rozbudzenie wyobraźni uczniów czy dzieci, rozwijanie ich umiejętności wyrażania myśli, gdyż tylko pomysły nazwane słowami mogą zostać uznane za kreatywne, oraz spoglądanie na rzeczy z różnych perspektyw.

Potrzebne materiały:

• obrazki z plamami (np. powyższy autorstwa Hermanna Rorschacha - "Bought to Rorschach Institute in the 80's and digitally restored by me.", Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2187240),
  
• ewentualnie papier i farby,
• laptop i rzutnik.

Procedura:

1. poszukaj w Internecie przykładów testu plam atramentowych i wydrukuj je lub wykonaj podobne obrazki własnoręcznie, zostawiając trochę miejsca pod nimi na zapisanie zdań;
   
2. na początku zajęć pokaż jeden przykładowy obrazek (najlepiej na ekranie lub na dużym formacie papieru) i poproś poszczególnych uczniów o powiedzenie, co na nim widzą;
   
3. podziel uczniów na niewielkie grupy, pary lub pozwól pracować indywidualnie i rozdaj im po jednym obrazku;
4. każda grupa, para lub uczeń opisuje posiadany obrazek - młodsi zapisują zdania typu "It's a dog.", starsi mogą zacząć zdania od "It looks like... / It resembles... / It's similar to...";
5. po około minucie poproś o przekazanie swojego obrazka kolejnej grupie / parze / uczniowi i powtórz procedurę aż wszyscy opiszą każdy obrazek z zastrzeżeniem, że pomysły pod danym obrazkiem nie mogą się powtarzać;
6. w trakcie trwania zadania podchodź do wybranych uczniów i przekręcaj im obrazek na różne sposoby, zachęcając ich do spojrzenia na niego z różnych perspektyw (np. do góry nogami).

Początkowe pomysły mogą być dosyć oczywiste czy sztampowe, ale z czasem zaczną pojawiać się coraz bardziej kreatywne zdania, które można dodatkowo rozwijać metodą stretching sentences, czyli dopisując przymiotnik czy przysłówek (np. It's a dog. -> It's a big brown dog.). Oczywiście nie trzeba korzystać z obrazków stosowanych we wcześniej wspominanym teście Rorschacha, chociaż to zdecydowanie ułatwia życie, ale równie dobrze dzieci mogą najpierw same wykonać plamy farby na papierze. Sam obrazek nie jest tak ważny jak proces myślowy, który jest przez niego wywoływany.

Wypisz - wymaluj

Celem tego ćwiczenia jest przede wszystkim zachęcenie do patrzenia na przedmioty z różnych perspektyw, co bardzo sprzyja kreatywności, ale również rozwijanie umiejętności przedstawiania rzeczy za pomocą prostych symboli.

Potrzebne materiały:

• obrazki (np. powyższe z "Timesaver Mind Twisters, Puzzles & Games" str. 42),
  
• kartki / zeszyty i ołówki,
• papier i mazaki.

Procedura:

1. przygotuj proste obrazki przedstawiające znane przedmioty z różnych perspektyw albo skorzystaj z gotowych pomysłów z książki "Timesaver Mind Twisters, Puzzles & Games" wydawnictwa Scholastic;
2. na początku zajęć pokaż jeden przykładowy obrazek (możesz kilka razy nim obrócić) i poproś poszczególnych uczniów o powiedzenie, co na nim widzą;
3. podziel uczniów na niewielkie grupy, pary lub pozwól pracować indywidualnie i pokazuj kolejne obrazki, podczas gdy dzieci zapisują na kartce lub w zeszycie swoje domysły (pojedynczym słowem lub całym zdaniem);
4. po pokazaniu ostatniego obrazka, omów każdy z nich zbierając pomysły uczniów oraz wyjaśniając oryginalny pomysł ich twórców;
5. na koniec możesz poprosić dzieci o wykonanie swoich własnych obrazków i powtórzyć całą procedurę z nowymi obrazkami.

Jest to zadanie dla uczniów w różnym wieku i na różnych poziomach zaawansowania językowego, nie wymagające wielu przygotowań ani talentu plastycznego, dlatego świetnie sprawdza się w podbramkowych sytuacjach (np. nieoczekiwane zastępstwo czy przyjazd rodziny z dziećmi). Może jednak okazać się zbyt trudne dla najmłodszych dzieci, które jeszcze nie potrafią myśleć przestrzennie i abstrakcyjnie czy rysować przedmiotów z różnych perspektyw. Mankamentem jest również to, że można wykonać je raczej tylko raz w danej grupie, aby zachować element zaskoczenia i tym samym pobudzić uczniów do kreatywnego myślenia.

Jak widać, im prostszy obrazek i im mniej na nim szczegółów, tym paradoksalnie więcej pozostaje przestrzeni dla naszej wyobraźni, a ta jest siłą napędową kreatywności naszej, naszych uczniów czy dzieci. Dlatego zamiast sztampowo opisywać jakiś mało intrygujący obrazek (chociaż i takie zadania są czasami potrzebne), zaskocz swoich podopiecznych takimi zadaniami i rozbudź w nich nowe pokłady kreatywności. Jeżeli chcesz zobaczyć, jakie obrazki stworzyli moi uczniowie, to zapraszam na mój profil na Instagram, a jeżeli chcesz pochwalić się obrazkami swoich uczniów, to również zapraszam na mój profil na Facebooku.