Nowy kreatywny rok cz. 1

Nowy rok szkolny zbliża się wielkimi krokami, więc dobrze byłoby przygotować się do niego tak, aby był pełen genialnych pomysłów, pozytywnej energii do pracy oraz wartościowy zarówno dla uczniów, ich rodziców, jak i nauczycieli. Zaglądanie na tego bloga oraz dbanie o swoją własną kreatywność na pewno w tym pomaga, ale nic tak nie inspiruje, jak przebywanie w kreatywnym środowisku czy w otoczeniu określonych przedmiotów. I wcale nie musisz przeznaczać na to wiele czasu oraz pieniędzy, o czym mam nadzieję za chwilę się przekonasz.

Pierwszym krokiem powinno być zatem zaaranżowanie takiej przestrzeni, która wspiera rozwijanie kreatywności (tzw. creative press), o czym pisałam już rok temu, a teraz podzielę się kilkoma praktycznymi wskazówkami.

Ustawienie ławek / biurka

Napisano na ten temat mnóstwo mniej lub bardziej naukowych artykułów, ale niestety w wielu szkołach nadal dominującym modelem jest ustawianie rzędów ławek oraz biurka nauczyciela pod tablicą. Jeżeli chcesz, aby w Twojej klasie uczniowie wymieniali się pomysłami czy wspólnie pracowali nad kreatywnym zadaniem, to o wiele lepszym pomysłem jest ustawienie niewielkich stolików z kilkoma krzesłami przy każdym. W młodszych klasach elementem wręcz obowiązkowym jest dywan bądź poduszki leżące na ziemi, gdyż zrelaksowane ciało oznacza zrelaksowany mózg, a wówczas usprawniają się procesy myślowe, m.in. myślenie dywergencyjne. To samo dotyczy biurka w domu - być może zapewnia ono uporządkowaną przestrzeń do nauki i jest zdrowe dla kręgosłupa, ale usztywnione ciało oznacza ograniczone myśli, więc trudno w takiej pozycji wymyślić coś kreatywnego.

Jeżeli jednak z jakichś względów nie możesz zmienić ustawienia ławek czy biurka, to zadbaj chociaż o regularną zamianę miejsca, w którym Twoi podopieczni pracują bądź uczą się, gdyż to już zapewnia poszerzenie perspektywy i otwarcie umysłu. Możecie przykładowo losować (kartami do gry, patyczkami, aplikacjami w telefonie itd.) zajmowane miejsce w sali lekcyjnej czy członków grupy pracującej nad jakimś kreatywnym zadaniem. Moi uczniowie w każdym wieku uwielbiali grę "Speed dating", w której na mój sygnał zmieniali kolegę / koleżankę z ławki i ponownie wykonywali to samo zadanie z nowym partnerem, co dodatkowo zapewniało lepsze przećwiczenie pożądanych umiejętności językowych. Nawet niewielkie zmiany w organizacji przestrzeni mogą mieć pozytywny wpływ na uważność, ale trzeba mieć też na uwadze uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (np. zespół Aspergera czy ADHD) i wówczas konsultować takie decyzje ze szkolnym pedagogiem.

Kolorystyka

Nie tylko aranżacja przestrzeni ma wpływ na kreatywność oraz jakość procesu dydaktycznego, ale również kolory ścian oraz dodatków znajdujących się w danym pomieszczeniu. Wiele sal lekcyjnych w szkołach oraz pokojów dziecięcych jest pomalowana na modny ostatnio kolor biały, który mnie osobiście kojarzy się ze szpitalną sterylnością, a jak dowodzą badania naukowe wcale nie sprzyja on pomysłowości. Najlepszym kolorem okazuje się być niebieski oraz zielony, chociaż i odpowiednio wykorzystane inne kolory  potrafią również zwiększyć kreatywność oraz produktywność, o ile nie są to mdłe pastele. Pamiętaj jednak, aby unikać przytłaczającej przewagi jednego koloru, ale też i kakofonii kolorów, gdyż obydwie te sytuacje zaburzają poczucie harmonii, a tym samym odciągają uwagę mózgu od pracy nad kreatywnym zadaniem.

Dekoracje

Jednym z najważniejszych elementów wystroju każdej szkoły, a tym bardziej każdego domu, są wszelkie przedmioty dekoracyjne, które nadają pomieszczeniom odpowiedniego charakteru. W sali lekcyjnej oczywiście musi być tablica, po której pisze głównie nauczyciel, ale dobrze byłoby udostępnić również uczniom jakąś powierzchnię, na której mogą umieszczać swoje pomysły czy po prostu wyżyć się artystycznie. Może to być zwykła tablica suchościeralna bądź fragment ściany pomalowany farbą tablicową, co jest równie dobrym pomysłem urządzając pokój dziecięcy. Jeżeli chcesz przy okazji poćwiczyć język obcy, to umówcie się z uczniami czy swoimi dziećmi, że na tablicy mogą pojawić się jedynie słowa w wybranym języku, a rysunki muszą być w nim podpisane bądź nazwane.

Kolejnym często spotykanym elementem w salach lekcyjnych czy w pokojach (zwłaszcza nastolatków) są plakaty, które zazwyczaj stanowią pasywną dekorację i nie wnoszą nic wartościowego do procesu dydaktycznego. Owszem, istnieje coś takiego jak widzenie peryferyjne, dzięki któremu uczniowie być może kątem oka nauczą się czasowników nieregularnych, ale jest na to o wiele większa szansa, gdy sami stworzą taki plakat. Zamiast wieszać na ścianach gotowe materiały od wydawnictw, z którymi nie zrobisz nic kreatywnego przez cały rok szkolny, daj szansę wykazania się swoim uczniom, co rozwinie nie tylko ich kreatywność, ale i zaangażuje ich we własny proces uczenia się. Możesz też powiesić jakieś łamigłówki (np. rebusy czy zagadki logiczne), które będą stymulujące dla mózgu, a przy okazji nie będą jedynie sztampową dekoracją zbierającą kurz i zaśmiecającą ściany.

Gdy już odpowiednio pomalujesz ściany swojej sali bądź pokoju własnego dziecka, optymalnie ustawisz meble i powiesisz wszelkie wartościowe dodatki, nie może zabraknąć tam przedmiotów, które są niezbędne w każdej kreatywnej szkole czy domu. Przede wszystkim zadbaj o to, aby mieć wystarczającą ilość kartek, kredek, nożyczek i innych artykułów szkolnych, nawet pracując z nastolatkami czy dorosłymi, którzy również potrzebują okazji do twórczej pracy. Ponadto, istnieje całe mnóstwo gadżetów, które nie tyle stanowią pewną dekorację, ale można je aktywnie wykorzystać do pobudzania wyobraźni oraz rozwijania pomysłowości swoich podopiecznych. Gdy natrafisz na jakieś nietypowe przedmioty o dziwacznych zastosowaniach (jak powyższe plastikowe krzesełka), to koniecznie przynieś je ze sobą i zainspiruj swoich uczniów czy dzieci do niesztampowego myślenia.

Jak widzisz, stworzenie prawdziwie kreatywnego środowiska nie wymaga wielkich nakładów pieniężnych czy długich i żmudnych przygotowań, a jedynie nowego spojrzenia na pewne niedoceniane kwestie, jak ustawienie ławek, kolor ścian czy dekoracje. Zanim Twoi uczniowie czy dzieci przekroczą mury szkoły, wprowadź chociaż kilka powyższych zmian w ich miejscu nauki, a zobaczysz jak rozkwitnie ich kreatywność. BTW, czy masz pomysł na to, czym są te plastikowe małe krzesełka oraz jak można je wykorzystać na zajęciach językowych? Z chęcią poznam Twoją opinię, którą wpisz w komentarzu poniżej.